Nieuw stelsel van sociale bijdragen voor zelfstandigen vanaf de wettelijke pensioenleeftijd: keuze tussen extra pensioenrechten en hogere bijdragen

Vanaf 1 oktober 2025 treedt een nieuw (optioneel) stelsel van sociale bijdragen voor zelfstandigen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt in werking.

Dit nieuwe kader voorziet dat zelfstandigen automatisch dezelfde minimumbijdrage betalen als zelfstandigen in hoofdberoep, ook wanneer hun beroepsinkomen lager ligt dan het huidige inkomensplafond. Tegelijk blijft de mogelijkheid bestaan om via een opt-outregeling onder het oude stelsel te blijven vallen.

Deze hervorming, uitgewerkt door het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen), heeft tot doel de sociale bescherming van zelfstandigen die hun activiteit voortzetten na hun pensioen te versterken, vooral in situaties van overgang of aanvullende beroepsactiviteit.

1. Een fundamentele wijziging: volledige bijdragen voor behoud van sociale rechten

Tot nog toe konden zelfstandigen die na hun pensioenleeftijd actief bleven, enkel pensioenrechten en andere sociale voordelen opbouwen als hun netto belastbaar jaarinkomen minstens 17.008,88 euro (2025) bedroeg.

Wie minder verdiende, betaalde wel verminderde bijdragen, maar bouwde geen nieuwe sociale rechten op.

Vanaf 1 oktober 2025 zullen alle zelfstandigen die actief blijven automatisch de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep betalen, namelijk 871,71 euro per kwartaal (2025), ongeacht hun inkomen.

In ruil blijven zij volledig gerechtigd op pensioenrechten en bijkomende sociale voordelen.

Belangrijkste effecten

Wie onder het nieuwe stelsel valt, behoudt toegang tot diverse sociale voordelen: pensioenopbouw, uitkeringen voor mantelzorg, vaderschaps- en geboorteverlof, rouwverlof, gezondheidszorg en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (beperkt tot 6 maanden).

2. De opt-outregeling: flexibiliteit blijft behouden

Voor zelfstandigen met beperkte inkomsten of wie geen bijkomende rechten wenst, blijft een opt-outregeling mogelijk.

Door een aanvraag bij het sociaal verzekeringsfonds in te dienen, kan men vrijwillig onder het oude stelsel blijven.

Bijdragen onder de opt-outregeling (2025)

De opt-outaanvraag blijft automatisch geldig voor de volgende jaren, tenzij de zelfstandige deze uitdrukkelijk intrekt.

De regeling vervalt automatisch zodra de zelfstandige opnieuw een minimumbijdrage betaalt of geen vermindering van de voorlopige bijdragen meer aanvraagt.

3. Bijzondere gevallen: meewerkende echtgenoten, primostarters en overlevingspensioen

a. Meewerkende echtgenoten

Het nieuwe stelsel geldt ook voor meewerkende echtgenoten, met aangepaste minima:

• Minimumdrempel: 7.472,00 €
• Minimumbijdrage: 382,94 € per kwartaal (2025).

b. Primostarters (startersregeling)

Voor zelfstandigen die nog onder de primostartersregeling vallen:

• Minimumdrempel: 8.783,48 €
• Minimumbijdrage: 450,15 € per kwartaal (2025).

c. Overlevingspensioen

Wie enkel een overlevingspensioen ontvangt en daarnaast als zelfstandige actief blijft, betaalt vanaf 1 oktober 2025 eveneens de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep.

Men bouwt daardoor extra sociale rechten op, tenzij men kiest voor de opt-outregeling.

In dat geval geldt een verlaagd tarief van 14,7 % voor inkomens boven 3.763,51 €.

4. Gevolgen voor de pensioenopbouw

Zelfstandigen die kiezen voor het nieuwe stelsel zullen op langere termijn een hoger pensioen genieten, aangezien elk kwartaal met volledige bijdrage meetelt voor de pensioenrechten.

Een gepersonaliseerde simulatie kan worden uitgevoerd via mypension.be of via het Pensioendienst van het RSVZ.

Voorbeeld

Een zelfstandige van 66 jaar met een jaarinkomen van 12.000 €:

• Voor oktober 2025: verminderde bijdrage, geen bijkomende pensioenrechten.
• Vanaf oktober 2025: minimale bijdrage (871,71 €/kwartaal), behoud van pensioenrechten en toegang tot aanvullende uitkeringen.

De effectieve verhoging van het pensioenbedrag hangt af van de duur van de bijkomende loopbaan en de reeds opgebouwde rechten.

• 5. Verder werken na het pensioen

Zelfstandigen die reeds met pensioen zijn en blijven werken, blijven onder het bestaande bijdragepercentage vallen:

• Geen bijdrage bij inkomen < 3.763,51 €
• Verminderde bijdrage van 14,7 % bij inkomen > 3.763,51 €
• Geen opbouw van nieuwe sociale rechten.

Dit geldt eveneens voor vervroegd gepensioneerden. In dat geval is het essentieel om het toegelaten bijverdienplafond te respecteren.

6. Samenvattende tabel: oud versus nieuw stelsel

7. Aanbevelingen voor accountants en belastingconsulenten

Leden van het OECCBB worden uitgenodigd om:

1. Cliënten te informeren over het onderscheid tussen het automatische nieuwe stelsel en de opt-outmogelijkheid.
2. Financiële simulaties te maken (via mypension.be of het RSVZ) om de rendabiliteit van volledige bijdragen te beoordelen.
3. Voorafbetalingen en voorlopige bijdragen aan te passen aan het nieuwe kader vanaf het vierde kwartaal van 2025.
4. Pensioenplanning en voorzorgsstrategieën te herzien, zeker bij zelfstandigen die na hun pensioen blijven werken.
5. Opt-outaanvragen tijdig in te dienen om de geldigheid voor het volgende bijdragejaar te waarborgen.

Samenvatting

Het nieuwe bijdragekader versterkt de sociale bescherming van zelfstandigen die actief blijven na hun pensioen, maar verhoogt tegelijk de minimumbijdragen aanzienlijk.

De opt-outregeling biedt een zinvolle keuzevrijheid, op voorwaarde dat de zelfstandige goed geïnformeerd is over de gevolgen.

Voor accountants en belastingconsulenten ligt hier een duidelijke rol: advies, simulatie en begeleiding bij het maken van een financieel verantwoorde keuze.

——————

Juridische en administratieve referenties

• RSVZ, mededeling van 5 augustus 2025: Bijdragenstelsel voor zelfstandigen vanaf de wettelijke pensioenleeftijd
• KB van 19 december 1967 betreffende het sociaal statuut der zelfstandigen
• Wetboek Inkomstenbelastingen 1992 (WIB 92), art. 52 e.v. (netto belastbaar beroepsinkomen)
• mypension.be – officiële federale pensioensimulator